"Κατασκοπεύοντας τον Νερούδα" του Πάμπλο Λαραΐν

ΣΙΝΕΜΑ

neroyda.jpg

της Λήδας Γαλανού

Οι μέρες του μεγάλου ποιητή και γερουσιαστή όταν διωκόταν από τη χιλιανή αστυνομία, στη σαρωτική ταινία του Πάμπλο Λαραΐν. Στις αίθουσες και η ξεκαρδιστική ταινία «LEGO Batman» του Κρις ΜακΚέι, που κοροϊδεύει τα πάντα, μέχρι και τον Ντόναλντ Τραμπ.

Νερούδα  ★★★½☆☆

(Neruda, Χιλή, Αργεντινή, Γαλλία, Ισπανία, ΗΠΑ, 2016, 107’)

• σκηνοθεσία: Πάμπλο Λαραΐν
• ηθοποιοί: Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ, Λουίς Νιέκο, Μερσέντες Μοράν

Στην ψυχροπολεμική Χιλή του 1948, ο Πάμπλο Νερούδα, ήδη διάσημος ποιητής και γερουσιαστής, κατηγορεί τον πρόεδρο Βιντέλα και την κυβέρνησή του ότι προδίδουν τις κομμουνιστικές αρχές. Ο Νερούδα γίνεται ανεπιθύμητος και καταζητείται από τον επιθεωρητή Πελουσονό, σε μια καταδίωξη που παίρνει τη μορφή προσωπικής βεντέτας ή ερωτικής αναζήτησης.

Ποτέ συμβατικός, ποτέ μονοδιάστατος, ο Χιλιανός σκηνοθέτης του «No», του «El Club» και, μόλις τώρα, της «Jackie» στήνει στο «Νερούδα», που γυρίστηκε κι αυτό μέσα στο 2016 και συμμετείχε στο Φεστιβάλ Κανών, μια ταινία όμοια με κυβιστικό πίνακα, μια και αποτυπώνει ταυτόχρονα όλα εκείνα τα στοιχεία που οδήγησαν στο «Canto General». Δυο άντρες, ο περίγυρός τους, η ιστορική στιγμή της Λατινικής Αμερικής, μεταμορφώνονται σε μια ταινία εγκεφαλική και σαρωτική.

Ενα κολάζ σαν εικονοποιημένος εσωτερικός μονόλογος, σαν γαϊτανάκι από σκέψεις και συναισθήματα που τυλίγονται γύρω από μια αστυνομική πλοκή, για να μιλήσουν για την ελευθερία, για τον ηδονισμό, για τη δικαιοσύνη, την ισότητα, τον έρωτα, την αγάπη.

Ο Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ έχει στιγμές μεγαλείου αλλά και σκηνές καρικατούρας, η ταινία στρέφεται ενίοτε σε μικρά διαλείμματα γκροτέσκ, αλλά ο Λουίς Νιέκο κατακλύζει την οθόνη σαν ωστικό κύμα και το φινάλε, μια α λα γουέστερν αναμέτρηση (εαυτού με εαυτό) στα χιόνια, γράφεται στη μνήμη ως κλασική.

ΙΝΤΕΑΛ, ΝΙΡΒΑΝΑ, ΑΤΤΑΛΟΣ, ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΖΙΩΤΖΙΟΣ, ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX, ΑΒΑΝΑ, ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS ΓΛΥΦΑΔΑ, ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ

____________

http://www.efsyn.gr/arthro/kataskopeyontas-ton-neroyda

«Νερούδα»: Μια «ψεύτικη» κινηματογραφική βιογραφία

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ζουμπουλάκης Γιάννης

Αναμειγνύοντας γεγονότα και φαντασία, ο χιλιανός σκηνοθέτης Πάμπλο Λαρέν αποτίει έναν φόρο τιμής στον συμπατριώτη του νομπελίστα ποιητή

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  05/02/2017 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟ ΒΗΜΑ

Η ομοιότητα του Λουίς Νιέκο με τον Πάμπλο Νερούδα είναι εμφανής

 

 

3  φωτογραφίες

«Μόλις δέχθηκα την πιο παράξενη ερώτηση» λέει κουνώντας το κεφάλι του σαν να μονολογεί απορημένος ο Πάμπλο Λαρέν και κάθεται δίπλα μου για μια κουβέντα 20 λεπτών στο καφέ της παραλίας του ξενοδοχείου Majestyk στις Κάννες. «Ηταν μια δημοσιογράφος από τη Ρουμανία και με ρώτησε αν πιστεύω στον κομμουνισμό! Αν είναι δυνατόν! Ε, δεν υπάρχει αυτό το πράγμα!».

Θα συμφωνήσω ότι η ερώτηση της ρουμάνας συναδέλφου δεν χαρακτηρίζεται από αυτό που αποκαλούμε «πολιτική ορθότητα», όμως από την άλλη μεριά μια βάση την έχει. Η τελευταία ταινία του Πάμπλο Λαρέν αλλά και ο λόγος για τον οποίο βρίσκεται στις Κάννες, όπου και συναντηθήκαμε (για τέταρτη μέχρι σήμερα φορά), είναι ο «Νερούδα». Περισσότερο μια πολιτική αλληγορία παρά μια αμιγώς βιογραφο-πολιτική ταινία, ο «Νερούδα» τοποθετείται στη Χιλή του 1948, όταν εν μέσω Ψυχρού Πολέμου ο χιλιανός ποιητής Πάμπλο Νερούδα κατηγόρησε την κυβέρνηση της χώρας του ότι έχει προδώσει το Κομμουνιστικό Κόμμα. Το γεγονός εξόργισε τον πρόεδρο Γκονζάλες Βιντέλα και είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του Νερούδα από τις Αρχές. Η ταινία εστιάζει στη σχέση που προκύπτει ανάμεσα στον ποιητή (φτυστός ο Λουίς Νιέκο) και στον επιθεωρητή της αστυνομίας Οσκαρ Πελουτσονάου (ο Μεξικανός Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ), σε ένα επικίνδυνο όσο και κωμικό παιχνίδι γάτας - ποντικού που ενδεχομένως να έδωσε στον δημιουργό του «Canto General» την ευκαιρία να μετατραπεί σε σύμβολο της ελευθερίας.

«Ο "Νερούδα" είναι η πρώτη ταινία που έκανα χωρίς να στηριχθώ σε δική μου ιδέα» είπε ο Λαρέν, του οποίου μια άλλη «βιογραφική» ταινία, η «Jackie», με θέμα τη Τζακλίν Κένεντι, προβάλλεται αυτές τις μέρες στις αίθουσες της χώρας μας και διεκδικεί τρία Οσκαρ. «Ηταν ο παραγωγός μου, με τον οποίο έχω συνεργαστεί σε όλες τις ταινίες μου, εκείνος που εξεδήλωσε ενδιαφέρον να γυρίσει μια ταινία πάνω σε μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του Νερούδα. Η περίοδος μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ηταν τότε που ενώ ο Νερούδα καταδιωκόταν από την αστυνομία μπόρεσε να γράψει την πιο παγκόσμια ποιητική συλλογή του, το "Canto General", αναμειγνύοντας πολιτική με ποίηση». Ο Λαρέν πίνει μια γουλιά από τον καπουτσίνο του και κουνώντας χαμογελαστά το κεφάλι του συνεχίζει:«Φαντάζεστε κάτι τέτοιο να συνέβαινε σήμερα; Μια ποιητική συλλογή ως εγχειρίδιο πολιτικού σε εκλογικό αγώνα; Αδιανόητο! Και όμως, τα ποιήματα του Νερούδα φαντάζουν τόσο επίκαιρα στις μέρες μας!».

Οπως και στις περισσότερες ταινίες του, το «Τόνι Μανέρο», το «Post Mortem», το υποψήφιο για το ξενόγλωσσο Οσκαρ «Νο» αλλά και την «Jackie», έτσι και εδώ ο Πάμπλο Λαρέν στοχεύει μεν στην «αναπαράσταση» μιας αληθινής εποχής αλλά με ποιητικούς - φαντασιακούς όρους δε. Η κινηματογράφησή του διακρίνεται από ρεαλισμό (χαρακτηριστικό και των εξωτερικών χώρων στο «Post Mortem», όπου έστησε σκηνές με τανκς να ισοπεδώνουν το Σαντιάγο), όμως οι ταινίες δίνουν την αίσθηση ότι είναι μεγάλης διάρκειας όνειρα (ή εφιάλτες) μέσα στους οποίους οι ήρωες, εγκλωβισμένοι καθώς είναι, αδυνατούν να αντιδράσουν.

Είναι μια τακτική που συνηθίζει. Στο «Post Mortem» χρησιμοποίησε τις ιστορίες για το πραξικόπημα του Πινοσέτ που είχε ακούσει από γονείς και παππούδες ως παιδί για να ξαναπλάσει με τη φαντασία του τα γεγονότα, έχοντας βεβαίως πρώτα κάνει σχολαστικές έρευνες για τον θάνατο του χιλιανού ηγέτη Σαλβαδόρ Αλιέντε: βρήκε τα πρωτότυπα πρακτικά του νεκροτομείου, μίλησε διεξοδικά με έναν από τους γιατρούς που έλαβαν μέρος σε αυτήν, κ.ο.κ.

Η έρευνα και το «ψέμα»

Την ίδια τακτική ο Λαρέν ακολούθησε στον «Νερούδα». Διάβασε αμέτρητες βιογραφίες που έχουν γραφτεί για τον Νερούδα, διάβασε παραπάνω από μία φορά όλο το έργο του, μίλησε με ανθρώπους που είχαν συναντήσει τον Νερούδα. Ωστόσο, για τη δημιουργία της ταινίας το βασικό βοήθημα του Λαρέν ήταν ο ευχαριστήριος λόγος του χιλιανού ποιητή όταν κέρδισε το Νομπέλ Λογοτεχνίας. «Ο ευχαριστήριος λόγος του Νερούδα - που ευτυχώς μπορεί να βρεθεί στο Internet - ήταν πολύ όμορφος, πολύ ανθρώπινος» είπε ο σκηνοθέτης.«Στο τέλος της ομιλίας του μιλά για την περίοδο που πραγματεύομαι στην ταινία μου. Και λέει πως όταν πέρασε τα σύνορα και βρέθηκε με τους ανθρώπους που τον βοήθησαν δεν ήξερε ποιος ήταν. Προσωπικά το αντιμετωπίζω σαν ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Κλείνοντας τον λόγο του ο Νερούδα είπε ότι ακόμη δεν ήξερε αν το έζησε, αν το έγραψε ή αν το ονειρεύτηκε. Αυτός ήταν ο πυρήνας της ταινίας, το κλειδί της».

Για τον σκηνοθέτη στόχος ήταν να δει και να αισθανθεί τον Πάμπλο Νερούδα σαν έναν τόσο σύνθετο και εκτενή δημιουργό που θα ήταν σχεδόν αδύνατον να τον κατατάξεις κάπου, σε μία μόνο κατηγορία. «Θα ήταν αδύνατον με άλλα λόγια να κάνουμε μια ταινία-πορτρέτο με έναν κάθετο και γρήγορο τρόπο» είπε. Γι' αυτό και επέλεξε την ιστορία της φυγής του, την έρευνα και τον λογοτεχνικό θρύλο. Είναι γνωστό ότι στον Νερούδα άρεσαν οι ιστορίες μυστηρίου, ένα είδος που εμπεριέχει αλλαγές και χαρακτήρες που εξελίσσονται. «Στη δική μας περίπτωση, είναι τα στοιχεία της φάρσας και του παραλόγου»είπε ο Λαρέν. «Κανένας δεν καταλήγει όπως ξεκίνησε στην ιστορία - ούτε ο κυνηγός ούτε η λεία». «Για εμάς η ταινία "Νερούδα" είναι μια ψεύτικη βιογραφία» συνέχισε ο σκηνοθέτης.«Εφηύραμε έναν κόσμο, όπως ο Νερούδα είχε εφεύρει τον δικό του. Δημιουργήσαμε ένα "νερουδιακό" φιλμ, όχι ένα φιλμ για τον Νερούδα. Η ταινία είναι κάτι σαν ένα διήγημα που ο Νερούδα θα ήθελε να διαβάσει».

Η ματιά του ηθοποιού

Σε μια ταινία που λέγεται «Νερούδα» βέβαια και στην οποία κεντρικός ήρωας είναι ο Πάμπλο Νερούδα μεγάλο βάρος - αν όχι το μεγαλύτερο - πέφτει πάνω στις πλάτες του ηθοποιού που τον υποδύεται. Στην ερώτηση πώς αντιμετώπισε τον Πάμπλο Νερούδα ο Λουίς Νιέκο, ο ηθοποιός δήλωσε το εξής: «Πάντα ένα παράδοξο, τόσο ευαίσθητος όσο μπορεί να είναι ένας άνθρωπος, αισθησιακός, ηδονιστικός, και την ίδια στιγμή ενεργός πολιτικά και αφοσιωμένος. Ιδιοφυής και αποφασιστικός από παιδί ακόμα, αδύναμος μερικές φορές, ακόμα και επιφανειακός. Κατηγορηματικός, γενναίος, περιπετειώδης και κομψός. Πάντα λαμπερός, ευλογημένος με το φως της ιδιοφυΐας και εμπνευσμένος από τη μούσα του με ένα πάθος που αν υπήρχε στην πραγματικότητα θα ήταν τυφλό και γεμάτο πείσμα».      

Βραβεία - συμμετοχές της ταινίας

¢ Επίσημη συμμετοχή, Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών, Φεστιβάλ Καννών 2016.

¢ Επίσημη συμμετοχή (Διαγωνιστικό Τμήμα), Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου 2016.

¢ Υποψήφια για βραβείο καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μονάχου 2016.

¢ Υποψήφιο για Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

¢ Υποψηφιότητα της Χιλής για Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

Η ζωή του Πάμπλο Νερούδα (1904 – 1973)

Ο ποιητής οφείλει να συμμετέχει στα κοινά και να διαχωρίζει την ποίηση από την πολιτική πίστευε ο Νεφταλί Ρικάρδο Ρέγες Μπασάλτο, ένας από τους πιο σημαντικούς και παραγωγικούς ποιητές της Λατινικής Αμερικής, δημιουργός περισσότερων από 30 βιβλίων (μυθιστορημάτων και ποιητικών συλλογών).

Γεννημένος το 1904 στο Παράλ της Χιλής, ο Νερούδα από νωρίς εντάχθηκε στους κόλπους του Κομμουνιστικού Κόμματος ενώ αργότερα εκλέχτηκε γερουσιαστής.

Αντιπροσώπευσε τη χώρα του ως διπλωμάτης σε διάφορα μέρη της Απω Ανατολής και της Ισπανίας, όπου και έζησε από κοντά τον εμφύλιο.

Οταν το 1948 το Κομμουνιστικό Κόμμα κηρύχτηκε παράνομο, ο Νερούδα ταξίδεψε αρχικά στην Αργεντινή και αργότερα στη Σοβιετική Ενωση. Κέρδισε το Βραβείο Λένιν στη Χιλή το 1953 όπου είχε πια επιστρέψει. Εκτός από τα πολιτικοποιημένα ποιήματά του, έγραψε επίσης προσωπικά ποιήματα εκ των οποίων πολλά ήταν ερωτικά με πιο χαρακτηριστικά της συλλογής «Εκατό ερωτικά σονέτα» που απευθύνονται στη Ματίλντε Ουρούτια. Κέρδισε το Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1971 όταν η φήμη του ήταν πλέον παγκόσμια. Εκείνη την εποχή διατελούσε πρεσβευτής στη Γαλλία. Χαρακτηριστικά έργα του πέραν των όσων αναφέρθηκαν στο άρθρο τα «Η τρίτη κατοικία», «Το αλλοπρόσαλλο βιβλίο», «Γήινη κατοικία» κ.ά. Ο θάνατός του το 1973 σε ηλικία 69 ετών ήταν η σπίθα που άναψε το ξέσπασμα των συμπατριωτών του κατά της δικτατορίας.

Πάμπλο Νερούδα θεωρείται ο σημαντικότερος ποιητής του 20ού αιώνα

Βιογραφία

Ο Πάμπλο Νερούδα[1] (Pablo Neruda, φιλολογικό ψευδώνυμο του Ρικάρδο Νεφταλί Ρέγιες Μπασοάλτο, Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto, 12 Ιουλίου 1904 - 23 Σεπτεμβρίου 1973) ήταν Χιλιανός συγγραφέας και ποιητής. Σύμφωνα με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, θεωρείται ο σημαντικότερος ποιητής του 20ού αιώνα [2][3]. Το 1971 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις λόγω της πολιτικής του δραστηριότητας και των Κομμουνιστικών του πεποιθήσεων.[4]Εξέδωσε πληθώρα ποιητικών συλλογών ποικίλου ύφους, όπως ερωτικά ποιήματα, έργα που διέπονται από τις αρχές του σουρεαλισμού, ακόμα και κάποια που θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολιτικά μανιφέστα. Τον Απρίλιο του 2013, 40 χρόνια μετά το θάνατό του, έγινε εκταφή της σορού του, με σκοπό να διακριβωθεί αν είχε πέσει θύμα δολοφονικής επίθεσης με δηλητήριο από πράκτορες του δικτατορικού καθεστώτος που κυβερνούσε τη Χιλή κατά το θάνατό του.[5]

Βιογραφία

Παιδικά και νεανικά χρόνια

Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου του 1904, στην πόλη Παράλ της Χιλής. Η μητέρα του πέθανε από φυματίωση έναν μήνα μετά τη γέννησή του κι έτσι ο πατέρας του, Χοσέ, σιδηροδρομικός υπάλληλος, μετακόμισε στην πόλη Τεμούκο, όπου ξαναπαντρεύτηκε. Ο Νερούδα ξεκίνησε να γράφει ποίηση σε ηλικία 10 ετών, αλλά ο πατέρας του τον αποθάρρυνε κι έτσι άρχισε να υπογράφει τα έργα του με το ψευδώνυμο Πάμπλο Νερούδα, υιοθετώντας το επώνυμο του γνωστού Τσέχου συγγραφέα και ποιητή Γιαν Νερούντα. Το μικρό του όνομα εικάζεται ότι το πήρε από τον Γάλλο ποιητή Πωλ Βερλαίν.

Από πολύ νεαρή ηλικία άρχισε να διαβάζει κλασικούς Λατινοαμερικάνους και Ευρωπαίους συγγραφείς. Στο Γυμνάσιο είχε καθηγήτρια την σπουδαία Χιλιανή πεζογράφο και μετέπειτα κάτοχο του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας Γκαμπριέλα Μιστράλ, η οποία τον μύησε στην κλασική Ρώσικη Λογοτεχνία. Εκείνη την εποχή αρχίζει να δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα, αρχικά με διάφορα ψευδώνυμα. Στη συνέχεια φοίτησε στο πανεπιστήμιο του Σαντιάγκο και από εκεί και πέρα άρχισε η πορεία του προς την ευρεία αναγνώριση.^[6]

Πρώτες ποιητικές συλλογές και θητεία στο Διπλωματικό Σώμα

Το 1921 μετακόμισε στην πρωτεύουσα, Σαντιάγο, για να σπουδάσει Γαλλική Φιλολογία. Κατά το διάστημα των σπουδών του, εξέδωσε δυο ποιητικές συλλογές:Crepusculario- Ηλιοβασιλέματα ,1923 και Veinte poemas de amor y una cancion desesperada - Είκοσι ερωτικά ποιήματα και ένα απελπισμένο άσμα, 1924), συλλογή για την οποία έγινε περισσότερο γνωστός. Αυτές οι δύο ποιητικές συλλογές τον καταξίωσαν ως μεγάλο ποιητή. Διαπιστώνοντας ότι τα έσοδά του από τα εκδιδόμενα έργα του δεν του αρκούσαν, αποφάσισε να μπει στο Διπλωματικό Σώμα, κάνοντας έτσι πολυάριθμα ταξίδια ανά τον κόσμο από το 1927 ως το 1935, ως πρόξενος στηΒιρμανία, στην Κεϋλάνη, στην Ιάβα, στη Σιγκαπούρη, στο Μπουένος Άιρες, στη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη. Το 1938, μετά από απόφαση του Λαϊκού Μετώπου της Χιλής, ο Νερούντα στέλνεται πρέσβης στο Παρίσι και αργότερα στο Μεξικό.

Στην Ιάβα γνώρισε και παντρεύτηκε την Ολλανδέζα Μαρύκα Αντονιέτα Χάγκενααρ Βόγκελζανγκ, με την οποία χώρισε μετά από έξι χρόνια, κατά τη θητεία του στην Ισπανία. Εκεί, ερωτική του σύντροφος και μετέπειτα δεύτερη σύζυγός του υπήρξε επί δεκαέξι χρόνια η Αργεντίνα Δέλια ντελ Καρρίλ, είκοσι χρόνια μεγαλύτερή του.

Η πολιτικοποίησή του

Η εμπειρία του από τις άθλιες συνθήκες επιβίωσης των ανθρώπων στην Ασία, τα καταπιεστικά καθεστώτα (υπήρξε ιδιαίτερα μαχητικός κατά του Ισπανικού Φρανκισμού και γενικά κάθε είδους Φασισμού) και η φιλία του με τους σχεδόν ομοϊδεάτες του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Λουί Αραγκόν και Φιντέλ Κάστρο, υπήρξαν ορισμένοι από τους παράγοντες που τον οδήγησαν να ενστερνιστεί τον κομμουνισμό. Στον Κάστρο είχε αφιερώσει και ένα ποίημα του, στο οποίο τον υμνούσε. Τα έργα του άρχισαν να γίνονται πιο πολιτικοποιημένα, με αποκορύφωμα το Κάντο Χενεράλ, το οποίο έχει μελοποιηθεί από το συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, με τον οποίο έχει μάλιστα συναντηθεί από κοντά. Όταν ο Πρόεδρος Γκονσάλες Βιδέλα απαγόρευσε τον κομμουνισμό στη Χιλή, εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εις βάρος του Νερούδα. Για τέσσερις μήνες κρυβόταν στο υπόγειο ενός σπιτιού στην πόλη Βαλπαραΐσο. Κατόπιν κατάφερε να διαφύγει στην Αργεντινή και από εκεί στην Ευρώπη, όπου έζησε εξόριστος από το 1948 ως το 1952. Στο μεταξύ είχε εκλεγεί Γερουσιαστής με το Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής το 1948. Ανάμεσα στα μέρη που έζησε κατά την περίοδο της εξορίας του ήταν και το νησί Κάπρι της νότιας Ιταλίας, γεγονός από το οποίο είναι εμπνευσμένη η ταινία «Ο ταχυδρόμος»^[7]. Στη διάρκεια της εξορίας του ταξίδεψε σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, σε πολλές από τις οποίες δεν έγινε δεκτός εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων.^[8]

Το 1949 επισκέφτηκε τη Σοβιετική Ένωση του Στάλιν για τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση του σπουδαίου λογοτέχνη και ποιητή Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν. Εκεί γνώρισε τον επίσης κομμουνιστή ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, στον οποίο διηγήθηκε τα δεινά του λαού του. Γι' αυτό το ταξίδι του στη Σοβιετική Ένωση γράφει στην αυτοβιογραφία του:

''Αγάπησα με την πρώτη ματιά τη σοβιετική γη και κατάλαβα ότι απ' αυτήν όχι μόνον προέκυπτε ένα ηθικό μάθημα για όλες τις γωνιές της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά θα προέκυπτε και το μεγάλο πέταγμα''.

Κατά την εξορία του, γνώρισε και ανέπτυξε ερωτική σχέση με τη Χιλιανή τραγουδίστρια Ματίλντε Ουρρούτια, η οποία αποτέλεσε τη "μούσα" του για τα έργα του. Μετά το τέλος της δικτατορίας επέστρεψε στη Χιλή, αφού είχε γίνει πλέον διάσημος παγκοσμίως. Μετά το δεύτερο διαζύγιό του, παντρεύτηκε τελικά με την Ουρρούτια το 1966. Κατά τη δεκαετία του '60 το Κομμουνιστικό Κόμμα του απονέμει το μετάλλιο ''Ρεκαμπάρεμ'' , την υψηλότερη κομματική διάκριση.^[9]

Το 1971 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο παρέλαβε όντας άρρωστος από καρκίνο. Βοήθησε τον σοσιαλιστή ηγέτη Σαλβαδόρ Αλιέντε στην προεκλογική του εκστρατεία, αλλά πέθανε στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, λίγο μετά τη δολοφονία του Αλιέντε από τους πραξικοπηματίες του Πινοσέτ. Υπάρχουν θεωρίες ότι δεν του παρήχθησαν οι απαραίτητες ιατρικές φροντίδες, όσο αυτός ήταν σε κατ'οίκον περιορισμό. Ο Πινοσέτ απαγόρευσε να γίνει δημόσιο γεγονός η κηδεία του Νερούντα, ωστόσο το πλήθος αψήφησε την απαγόρευση και κατέκλυσε τους δρόμους, μετατρέποντας την κηδεία στην πρώτη δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της Χιλής. Τα έργα του είχαν απαγορευθεί από το στρατιωτικό καθεστώς μέχρι και το 1990.

Ο αγωνιστικός και μαχητικός χαρακτήρας του Νερούντα, καθώς και η συμπόνοια που έδειχνε για το λαό και την εργατική τάξη, μπορεί επίσης να γίνει κατανοητή και από ένα αυτοβιογραφικό του κείμενο. Συγκεκριμένα γράφει:

'' Ητανε της τύχης μου να υποφέρω όσα υπόφερα και της τύχης μου να αγωνιστώ όπως αγωνίστηκα, να αγαπήσω και να τραγουδήσω όπως τραγούδησα. Γνώρισα σε διάφορα σημεία της Γης το θρίαμβο και την ήττα, έχω ζωντανή στη μνήμη μου τη γεύση του ψωμιού, αλλά και τη γεύση του αίματος. Τι περισσότερο μπορεί να θέλει ένας ποιητής; Η ζωή μου στάθηκε η ίδια η ποίησή μου και η ποίησή μου υπήρξε το στήριγμα όλων των αγώνων μου. Αν και πολλά βραβεία μού δόθηκαν (σ.σ. μεταξύ των οποίων το Βραβείο Λένιν το 1952 και το Νόμπελ το 1971), κανένα δεν μπορεί να συγκριθεί με το τελευταίο βραβείο. Να είμαι ο ποιητής του λαού μου. Το μεγάλο, το μοναδικό μου βραβείο είναι αυτό κι όχι τα βιβλία μου που μεταφράστηκαν σ' όλες τις γλώσσες του κόσμου, ούτε τα βιβλία που γράφτηκαν για να αναλύσουν τα λόγια μου''. ^[10]

Ποιητικό έργο

Από το ποιητικό του έργο ξεχωρίζουν:

• «Crepusculario»
• «Veinte poemas de amor y una canciσn desesperada»
• «Residencia en la tierra»
• «Tercera residencia»
• «Canto general»
• «Los versos del capitαn»
• «Odas elementales»
• «Extravagario»
• «Memorial de Isla Negra» και
• «Confieso que he vivido»

Ο Νερούδα για το έργο του

Έχω για τη ζωή μιαν αντίληψη δραματική και ρομαντική. Ο,τι δεν αγγίζει βαθιά την ευαισθησία μου δεν με ενδιαφέρει. Όσον αφορά την ποίηση, στην πραγματικότητα καταλαβαίνω πολύ λίγα πράγματα. Γι' αυτό συνεχίζω με τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας. Ίσως απ' αυτά τα φυτά, τη μοναξιά, τη σκληρή ζωή, βγαίνουν οι μυστικές, αληθινά βαθιές "Ποιητικές Πραμάτειες" που κανείς δεν μπορεί να διαβάσει, γιατί κανείς δεν τις έγραψε. Η ποίηση διδάσκεται βήμα βήμα ανάμεσα στα πράγματα και στις υπάρξεις, χωρίς να τα χωρίσουμε, αλλά ενώνοντάς τα με την ανιδιοτελή απλωσιά της αγάπης.

Παραπομπές

Άλμα πάνω↑ Στη βιβλιογραφία και τη δισκογραφία αναφέρεται και ως Πάβλο Νερούδα ή Νερούντα.
Άλμα πάνω↑ Ο Κολομβιανός Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες τον έχει αποκαλέσει "το μεγαλύτερο ποιητή του 20ού αιώνα"
Άλμα πάνω↑ «Νερούδα: «Ο μεγαλύτερος ποιητής του του 20ου αιώνα σε όλες τις γλώσσες» — INFOWAR» (στα en-US). INFOWAR.https://plus.google.com/112169902460690845397/posts. Ανακτήθηκε στις 2016-01-10.
Άλμα πάνω↑ «ως3 Μηνιαίο Περιοδικό Πολιτισμού». www.os3.gr. Ανακτήθηκε στις 2016-01-10.
Άλμα πάνω↑ enet.gr, Ξεκινά η εκταφή του χιλιανού νομπελίστα Πάμπλο Νερούντα, 7-4-2013.
Άλμα πάνω↑ «rizospastis.gr - Ποιητής της Χιλής και όλων των λαών». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2016-01-10.
Άλμα πάνω↑ "Il Postino (1994)"
Άλμα πάνω↑ «rizospastis.gr - Ποιητής της Χιλής και όλων των λαών». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2016-01-10.
Άλμα πάνω↑ «rizospastis.gr - Ποιητής της Χιλής και όλων των λαών». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2016-01-10.
Άλμα πάνω↑ «rizospastis.gr - Ποιητής της Χιλής και όλων των λαών». ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ. Ανακτήθηκε στις 2016-01-10.

Αφιέρωμα στον Πάμπλο Νερούδα στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ

Πάμπλο Νερούδα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πάμπλο Νερούδα ένας απ’ τους σπουδαιότερους ποιητές και συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής κατά τον 20ο αιώνα

Πάμπλο Νερούδα (Pablo Neruda)

Ο Πάμπλο Νερούδα, γεννηθείς ως Νεφταλί Ρικάρντο Ρέγιες Μπασοάλτο, υπήρξε απ’ τους σπουδαιότερους ποιητές και συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής κατά τον 20ο αιώνα. Ο Τσε Γκεβάρα τον αναφέρει ως έναν απ’ τους αγαπημένους του ποιητές κατά τη διάρκεια των νεανικών του χρόνων.

Γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου του 1904, στην πόλη Παράλ της Χιλής. Υιοθέτησε το ψευδώνυμο Πάμπλο Νερούδα, με το οποίο έγινε παγκοσμίως γνωστός, εμπνεόμενος από τον τσέχο ποιητή Γιάν Νερούντα. Εξέδωσε ποιητικές συλλογές ποικίλου ύφους, όπως ερωτικά ποιήματα, έργα που διέπονται από τις αρχές του σουρεαλισμού, ακόμα και κάποια που θα μπορούσαν να θεωρηθούν πολιτικό μανιφέστο. Υπηρέτησε στο Διπλωματικό Σώμα της Χιλής, κάνοντας πολυάριθμα ταξίδια ανά τον κόσμο την επταετία 1927-1935. Στην Ιάβα της Ινδονησίας γνώρισε και παντρεύτηκε την ολλανδέζα Μαρίκα Αντονιέτα Χάγκενααρ Βόγκελζανγκ, με την οποία χώρισε μετά από έξι χρόνια, κατά τη θητεία του στην Ισπανία.

Τα ταξίδια του στην Ασία, η παρατήρηση της φτώχειας και της ανέχειας μεγάλου μέρους των πληθυσμών στις χώρες της Άπω Ανατολής αλλά και η γνωριμία του με τον ισπανό ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα είχαν ως αποτέλεσμα την έντονη πολιτικοποίηση του, φέρνοντας τον κοντύτερα προς τον Κομμουνισμό. Το Κάντο Χενεράλ (Canto General) – που μελοποίηθηκε από το Μίκη Θεοδωράκη – αποτέλεσε το κορυφαίο του έργο με πολιτικές αναφορές στην καταπίεση της Λατινικής Αμερικής από τον ιμπεριαλισμό.

Την περίοδο που ποινικοποιήθηκε ο Κομμουνισμός στη Χιλή, επί προεδρίας Γκονζάλες Βιντέλα, ο Νερούδα έζησε εξόριστος στην Ευρώπη, από το 1948 έως και το 1952. Το 1971, του απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο παρέλαβε όντας ήδη ασθενής από καρκίνο. Βοήθησε το Σαλβαντόρ Αλιέντε στην προεκλογική του εκστρατεία, αλλά πέθανε στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, λίγο μετά τη δολοφονία του Αλιέντε από τους πραξικοπηματίες του Αουγκούστο Πινοσέτ. Παρά τις απαγορεύσεις της δικτατορίας, η κηδεία του αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη δημόσια διαμαρτυρία εναντίον του Πινοσέτ.

Ποιητικό Έργο:

«Crepusculario»
«Veinte poemas de amor y una canciσn desesperada»
«Residencia en la tierra»
«Tercera residencia»
«Canto general»
«Los versos del capitαn»
«Odas elementales»
«Extravagario»
«Memorial de Isla Negra» και
«Confieso que he vivido»

 Το μελοποιημένο ποίημα United Fruit Co., από το Canto General, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη.

____________

*από το: https://guevaristas.org/1967/10/09/pablo-neruda/